یادی از کاتب، پدرتاریخ معاصر افغانستان

 

 

 

برای تماشای چهل و هفت تصویر رنگی و هنری فیض محمد کاتب اینجا کلیک نمایید. 

 

* تصاویر استفاده شده در این کلیپ را میتوان با سایز بزرگ و کیفیت بهتر در اینجا  مشاهده و یا دونلود نمود.

فيض محمد كاتب "هزاره" سياست مدار خبير و مورخ شهير

دكتور شمس الحق آريانفر

 فرزانة نستوه، تاريخ نگار شهير و سياست گر باتدبير، فيض محمد كاتب هزاره را به ياد مي آوريم. مردي از تبار ستم كشان و اندوه بدستان تاريخ كه با قلم و قدم خويش، نام خود را بر فراز گاهنامه‌ي اين خاك، حك كرد.
مورخي كه "تاريخ آفرين تاريخ نويسان"(1) اش خوانده اند، و "بيهقي ثاني"(2) لقبش داده اند. دانشي مردي كه پنج هزار صفحه(3) در تاريخ و فرهنگ و سياست افغانستان نگاشت. موادي كه مأخذ پژوهشگران است و نه تنها محققان داخلي كه نويسندة امان التواريخ از مصر به استناد نبشته هاي او اثر خود را مي آفريند و كاتب را "عالم مدقق فرزانه(4) خطاب مي نمايد. ...

ادامه نوشته

در خشش هنر خطا طی، فیض محمد کاتب

مقاله، از استاد مایل هروی

این مطلب گفتنی است که نگارش خط نستعلیق ، از همه خطوط از نظر اینکه قلم به گو نه خاص و یا موازی خطوط هندسی دور می زند. مشکل تر است. فیض محمد کاتب با حو صله فراخ تری چندین کتاب را به خط نستعلیق خفی نو  شته است . این عمل کرد در واقع یک نهضت کتاب سازی و استنساخ کتاب بو ده که مایه و پایه های تاریخی داشته است ...

ادامه نوشته

 Katib Author of Monumental History books

LUDWIG W. ADAMEC

 

 Faiz Muhammad, Katib. Member of Amir Abdul Rahman's secretariat and court secretary (kateb) under Amir Habibullah. He was member on the staff of the Seraj al-Akhbar Afghaniya and held positions in the ministries of education and foreign affairs. He is the author of a number of publications, including the three-volume Seraj-al Tawarikh (Torch of Histories), a valuable historical text in Dari. He was born in 1881, the son of Sayyid Muhammad Moghol, a Hazara, and studied Islamic science in India and Iran. In 1893 he entered the services of Sardar Habibullah, son of Amir Abdul Rahman, and began work on his monumental three-volume history.

ادامه نوشته

 Kabul Under Siege

Dr.Robert McChesnay

Robert McChesnay has provided a useful and readable translation of Fayz Muhammad Katib's "Kitab--i Tazakkur-i Inqqilab (Memoirs of the Revolution) one of the only accounts of the Saqqaoist regime in Afghanistan to be written by an eyewitness observer of the events that took place in Kabul in 1929.... McChesnay has not only rendered a lucid translation of the Tazakkur, but ha has also succeeded in deciphering a myriad an Afghan personal and place names... He has scattered helpful commentaries and maps throughout "Kabul under Siege", and included glossary for those unfamiliar with various Persian and Pashto terms...an excellent and useful translation
--Harvard Middle East and Islamic Review

رابرت مک چسنی در کابل...

کاتب در غرب...

ادامه نوشته

ملا فيض محمد کاتب پدر تاريخ معاصر افغانستان

داکتر اکرم عثمان

ملا فيض محمد کاتب هزاره از نوابغ و نوادر روزگار بود. او در زمان و مکان ناسزاوار چشم به جهان کشود. انگار پديده ای شاز و استثنايی بود که در شوره زار پرتاب شده بود. از همين سبب جان بيدارش را دو رنج جانکاه می آزرد يکی مزورع کردن شوره زار و ديگری دلبستگی به وطن مالوفش که او را در نمی يافت و قدرش را چنان که بايد نمی شناخت. بنابر آن در وطن خودش احساس غربت می کرد و درد تبعيد را تا مغز استخوانش حس می کرد...پس کاتب هم روانشناس، هم جامعه شناس و هم سياستگری ماهر بود ورنه ناممکن بود که به اصطلاح بگذارند از زير ريش سرکار اشتر را با پشتاره بگذراند!  و آن آثار انتقادی را قلمبند کند.

او پدر تاريخ نويسی مدرن افغانستان است و تاريخ نگاران مابعد از نوشته های او بهرهء فراوان برده اند...

ادامه نوشته

 

The Father of Modern History of Afghanistan

By: Jafar Rezai

Katib in seven decades of his eventful life fought for democracy and reforms; he used his affluent prose for documentation of a bloody history which cost him severe punishment in his life and a long ignorance after his peaceful rest. Writing the truth of history from inside the court of a brutal man who just finished killing sixty two percent of your people is an unimaginable risky play. Undoubted, his connotative fluent ancient prose survived him in that stormy ocean of blood. Katib was a brave and patient man who walled with words a surviving hut around him, and traveled with a monster emir on his kingdom ship in bloody ocean of nineteen century

...........

ادامه نوشته

آرامگاه کاتب کجاست؟

عوض نبی زاده

شورابا کمک فرزند کاتب موفق شد که مقبره ملافیض محمدکاتب هزاره را در بالا کوه چنداول درساحه بالا جوی کوه عاشقان و عارفان در یک زیر زمینی کنار جویچه منطقه دستیاب کند . که بعد از یافتن مقبره کاتب هزاره - رئیس – اعضای رهبری شورای مرکزی ملیت هزاره بشمول یکعده از شخصیتهای سیاسی- نظامی وفرهنکی مردم هزاره بصورت جمعی از مقبره   بازدید نمودند... قرارمعلوم تمام اسنادونقشه آبده تکمیل ومنتظر در یافت بودجه  جهت اعمار این آ بده  یادگاری   مرحوم کاتب هزاره بود  ولی  حسن شرق  صدر اعظم وقت در ماه سر طان سال -  1367- شمسی بااین پشنهاد  مخالفت  نمود که حتی شورای مرکزی ملیت هزار ه را  نیز لغو کرد ...

ادامه نوشته

کاتب هزاره معلم ، مصحح و مورخ

محقق روسی پروفیسورمریم هارونوا

 درین مجلس با شکوه برایم خوش ایند است اگر تذکری از صحبت های افغانستان شناس شهیر شو روی پروفیسور ریسنر را پیرامون سفر او در افغانستان در سال1919 بدهم که درکیب هیات سیاسی رو سیه شوروی بعمل اورده بود. در میان کسانی که پرو فیسورریسنر در ان زمان با انها ملا قات داشت یکی فیض محمد کاتب هزاره بود. پروفیسور ریسنر پیرامون دانش عالی، اشنایی با زبانهای متعدد، تاریخ ،ادبیات ،فلسفه، نجوم و عقل تحلیلی فیض محمد هزاره و بر علا وه آن در مورد تواضع و شکسته نفسی او صحبتهای داشت.. در اتحاد شوروی اگاهند که فیض محمد کاتب هزاره شخصیت برجسته در بسیاری مسایل بود. او مصحح، معلم و قبل ازهمه مورخ برجسته به شمار می اید. اثار منحصر بفرد ونایاب تاریخی از خامه او تراوش نموده که عبارت اند از سراج التواریخ، تحفة الحبیب، تاریخ حکمای متقدمین، کتاب تذکرالانقلاب وغیره. برعلاوه ان درزمان کار در وزارت تعلیم وتربیه و لیسه حبیبیه، توسط ایشان بعضی از کتب درسی تصحیح و دوباره نویسی گردیده است...

ادامه نوشته

جایگاه مرحوم ملا فیض محمد کاتب هزاره در تاریخ نویسی معاصر افغانستان

پوهاند رسول رهین

ملا فیض محمد کاتب نویسنده پرکار، آگاه و متعهد و مورخ پر تلاش، امین و دقیق النظر بود. با آنکه در نوشته هایش از حقوق ضعيفا ن دفاع کرده است اما واقعیت از همه چیز بیشتربرای او مهم بوده و تاریخ را بی غرضانه می نوشته است. حتی از ثبت جزئیات وقایع تاریخی هم چشم پوشی نکرده است. از همین جاست که محققان و مورخان معاصر او را«بیهقی ثانی» لقب داده اند. پروفیسور« مریم هارونوا» می گوید: امروز هیچ مورخ افغانستان شناس بدون مراجعه به کتب ملافیض محمد کاتب هزاره نمی تواند اثر خود را یک اثر تحقیقی درباره افغانستان محسوب نماید.» ...کاتب يک فقهی صاحب نظر نیز بود. او اثری درباره « اتحاد نظر مجتهدین و فقرات شرعیه» نوشته بود. شاه امان الله به فتوای او نظام برده گی را درافغانستان لغوه کرد. چنانچه در اثر لغو نظام برده گی  در افغانستان بود که عده زیادی از اسرای مظلوم مردم هزاره، بدخشانی ها و نورستانی ها از برده گی نجات یافتند.

 بخش اول و دوم این مطلب تحقیقی را در ادامه مطلب بخوانید

 

ادامه نوشته